1. Rara wat zie ik

Waaraan kun je herkennen dat je stress hebt? Je schiet door in wat eigenlijk een natuurlijke kwaliteit is. Een warm type raakt verhit, een koel type trekt zich terug. Een denker verliest zich in steeds uitdijende gedachten en associaties. Een doener verhardt of begint te shoppen en hoppen.

Echt, het helpt als je weet wat je natuurlijke kwaliteiten zijn en hoe je daarin door kunt slaan. Je kunt dan vroegtijdig reageren als de eerste verschijnselen zich voordoen.

2. Luisteren naar het lichaam

Wat kun je doen om stress te verminderen? Als je invloed kunt uitoefenen op een externe stressbron dan is dat vaak de kortste route met direct soelaas. Denk aan de hoeveelheid werk, een kapotte printer, de stroom aan ad hoc, telefonerende collega’s of haperende besluitvorming. Naast externe bronnen is er ook een intern mechanisme actief. Dat zorgt ervoor, dat je vuurtje wat meer wordt aangewakkerd om de belasting aan te kunnen. En het laat je weten wanneer het tijd is voor een cooling down. Door naar de signalen van je lichaam te luisteren en soepel te blijven schakelen tussen inspanning en ontspanning, zorg je dat de weegschaal niet doorslaat.

3. Van voornemen naar vorm

Weet je hoe het werkt, maar nog niet hoe die wetenschap omzet in effectief gedrag? Het helpt om je wens concreet te maken. Bijvoorbeeld de wens om minder werk van anderen op de schouders te nemen. Bepaal welk nieuw gedrag je wilt vertonen, wanneer je dat gaat doen en bij wie. “De volgende keer dat Joop mij vraagt om de jaarpresentatie voor onze afdeling te maken, zeg ik: ‘Vorige jaren heb ik dat steeds gedaan. Maar nu liggen er goede voorbeelden en past het niet bovenop het werk, wat ik al heb liggen.’” Je kunt nieuw gedrag oefenen door je de situatie alvast voor te stellen en hardop uit te spreken wat je dan gaat zeggen.

4. Ruimtelijke ordening

Heb je vooral last van de hoeveelheid werk en informatie die op je afkomt? Via mail, telefoon en ook door onaangekondigd overleg of collega’s die ‘even ruggespraak’ komen houden? Maak een onderscheid in werk waarbij je gestoord kunt worden en werk waar concentratie en focus voor nodig zijn. Plan dat goed zichtbaar in je agenda. Zoek een ruimte op waar je niet gestoord zal worden. Zet signalen van binnenkomende berichten uit. Beperk jezelf tot de tijd die je gepland hebt. Zo kom je ook toe aan andere zaken en voor collega’s is het helder, wanneer je wel en niet beschikbaar bent.

5. Een kleurrijk palet

Gebruik je agenda om alles zichtbaar te maken in verschillende kleuren. Tijd voor vergaderingen, tijd voor grote projecten, tijd voor administratief werk. Met daartussen genoeg ‘groene’ tijd: voor pauze, reflectie en voorbereiding. Heb je binnen werktijd (tijdelijk) te weinig groen? Dat is niet erg als je er maar wel voor zorgt dat je dit buiten werktijd compenseert. ‘Groene tijd’ is om te wandelen, met vrienden door te brengen, of te lezen. Vrijwilligerswerk doen of vroeg naar bed gaan is ook groen. Het maakt niet uit, zolang het maar energie geeft en je de batterij weer kunt opladen.