1. Zorg voor duidelijkheid over richting, doelen én randvoorwaarden

Zorg voor duidelijkheid over waar je als team, maar ook waar je zelf op de korte en langere termijn naar toe wilt. Wat wil je écht graag realiseren, maar ook wat vind je belangrijk in de samenwerking, de communicatie, de inzet van middelen en de beschikbaarheid van ondersteuning.  Door op teamniveau het hogere doel duidelijk te maken én de minimale randvoorwaarden voor succes, zijn teamleden in de gelegenheid om te bepalen hoe zij daar aan bij kunnen dragen. Zij kunnen dan ook beter zorgen dat hun eigen persoonlijke en professionele waarden worden vervuld. (Gebruik eventueel een Persoonlijk en Teamwaardenprofiel om waarden helder te krijgen en het gesprek erover te faciliteren.)

2. Toon moed en faciliteer de dialoog

Het vraagt moed om gevoelige en lastige punten bespreekbaar te maken, zowel van de leiding als bij teamleden. Er lijkt soms een neiging om juist wat het meest lastig is niet te bespreken, maar uiteindelijk leidt dat toch tot ongewenste resultaten. Vorm geven aan leiderschap betekent dat je luistert op alle niveaus en het pittige gesprek niet uit de weg gaat. Mensen willen gehoord worden en dat is een cruciale stap in het proces van verbinden. Wie zijn leiderschap waarmaakt, maakt keuzes. Dit wel, dat niet. Jouw idee wel, jouw visie niet.

3. Fouten maken mag

Is het je al eens opgevallen dat de meest effectieve teams doorgaans bestaan uit gewone mensen? Dus wat maakt dat een team effectief is? Het is daartoe belangrijk om te beseffen dat teamleden éérst mens zijn en daarna pas teamlid en dat mensen geen machines zijn. Waar gehakt wordt, vallen spaanders en degene die nooit een fout maakt moet nog geboren worden. Niemand wil tekort schieten en de angst dat zichtbaar wordt dat iemand toch tekort heeft geschoten, maakt dat we liever net doen alsof er geen fouten worden gemaakt en erover zwijgen. Erken dat fouten gemaakt worden, maak ze bespreekbaar als leerpunten en zorg op die manier dat niet dezelfde fouten opnieuw worden gemaakt, maar dat er een continu proces van verbeteren in gang wordt gezet.

4. Continu corrigeren en vernieuwen

Laat je niet leiden door crises, problemen, naderende deadlines of andere dingen die ‘bloedspoed’ lijken te hebben. Achter de feiten aanrennen levert veel ongezonde stress op. Je lijkt onmisbaar, wat lekker kan voelen, maar je hebt als het ware geen keus meer. De kunst is om ervoor te zorgen dat je voorbereid werkt, met regelmaat evalueert waar je staat en corrigeert wat niet (meer) effectief is en niet meer werkt. Zowel op persoonlijk als op teamniveau. Dan blijf je ontwikkelen en blijf je ook geloofwaardig.

5. Toon voorbeeldgedrag en ontwikkel je emotionele intelligentie

Goed voorbeeld doet goed volgen. Stel je als leider of teamlid kwetsbaar op en laat je kennen. In tegenstelling tot je IQ, wat grotendeels vastligt, zijn emotionele vaardigheden aan te leren en dus ook te verbeteren. Emotionele vaardigheden zijn de lijm in de samenwerking. Dat vraagt veel oefening en herhaling. De opbrengst: je omgeving leert jou en je kwaliteiten beter kennen. Zelfinzicht, omgaan met je sterke en zwakke punten, inleven, luisteren, motiveren en samenwerken…. het is allemaal te leren.