Alles zelf doen, wat bereik je daarmee?
Zeer onlangs sprak ik met een samenwerkingspartner bij een hogeschool over het integreren van CiEP in een aantal deeltijdstudies. Het zou mooi zijn als mensen al vroeg leren hoe ze de verschillende rollen in hun leven kunnen combineren. Met name vrouwen hebben daar vaak extra behoefte aan. Denk aan de verantwoordelijkheid die veel vrouwen voelen als het gaat om het “gezinsmanagement”, hun verouderende ouders, vrienden in een crisis, een maatschappelijk doel waaraan ze zich verbonden hebben… Taken combineren, hoe krijg ik dat voor elkaar? Een van de antwoorden luidt: door niet alles zelf te doen. En dat is precies waar de schoen kan wringen.
Dat doe ik wel-modus
Net als ik, is mijn gesprekspartner een vrouw tussen de 45 en 50 met een drukke baan en schoolgaande kinderen. En er is nog een overeenkomst. We vinden het moeilijk om dingen over te laten aan anderen. We willen graag dat iets gebeurt op een bepaalde manier. Waarom? Vanuit zorgzaamheid, oog voor detail en betrokkenheid. Op zich allemaal positieve eigenschappen. Echter, ze maken wel dat je continu in de Dat doe ik wel-modus staat; die automatische piloot waardoor je telkens “het wel eventjes doet”. Op die manier kan het lang goed gaan. Maar allemaal kennen we mensen die hierdoor “een noodlanding” hebben moeten maken. Wie het niet zover wil laten komen, moet grenzen stellen aan die drang om alles zelf te doen. Maar voor je grenzen stelt, moet je de noodzaak ervan zien.
Zweepslag
Mijn gesprekspartner zag die noodzaak nog niet. Haar man, zo vertelde ze, noemt haar plagend wel eens de IWAB, oftewel Ik Weet Alles Beter. Tja, hoe gaat een echte IWAB ooit leren delegeren? Zij werd op dit vlak geholpen door een medische tegenvaller: zweepslag. Ze kwam nogal letterlijk stil te zitten. Thuis en op het werk had ze geen andere keuze dan het werk uit handen te geven. En dat bracht verheldering. Ze bekeek de resultaten van niet door haarzelf verrichte inspanningen en ze zag, dat deze zeker niet minder waren. Wel iets anders, maar was dat een probleem? Eigenlijk niet. Bovendien wogen de rust en het vertrouwen ruimschoots op tegen de extra inspanning en kosten, die verbonden waren aan alles per se zelf willen doen.
Cirkel doorbreken
Als zij zich dit eerder gerealiseerd had, dan… Dat is nu juist het punt. Het is lastig om je van tevoren dingen te realiseren. Zoals gezegd, ben ik zelf ook niet geheel vrij van delegatie-vrees. En ik merk dat deze sterker wordt naarmate er meer druk is. In een stressvolle periode moeten dingen meer gebeuren precies op mijn manier. In perioden van regie en balans ben ik soepeler. Waarschijnlijk neemt onder stress het verlangen naar vertrouwdheid toe. Alles moet gebeuren zoals je het gewend bent. En zo neem je er taken bij in plaats van hulpkrachten. Gelukkig slaag ik er wel steeds beter in om deze vicieuze cirkel te doorbreken.
Spannend!
Mij helpt het om een bepaalde vraag niet meteen te stellen. En dat is deze: Hoe gaat het gebeuren? Hoe? is namelijk niet de belangrijkste vraag. Belangrijker is: Wie heeft de capaciteiten om het te doen? Wie wil het doen? Wie heeft daar tijd voor? Wat heeft die daarvoor nog nodig? Wanneer is het klaar? Als je dat allemaal weet, dan is het heel fijn voor degene met de capaciteiten, de wil en de tijd om ook het vertrouwen te krijgen. Voor hem of haar is het prettig om niet doorgezaagd te worden over het hoe, maar om de gelegenheid te hebben om je te verrassen. Dat is even spannend. Maar goed tegen stress en de gevolgen daarvan.