Harmonie? Laat je dan horen!
In de vakgroep Zorgmanagement op de Hogeschool wilde men anders gaan werken. Onder andere wilden de leerkrachten en de leiding meer overzicht, minder hapsnap en een betere balans werk-thuis-jezelf. Om de theorie te kunnen verbinden met de praktijk houd je dan een sessie met alle belanghebbenden. Iedereen kijkt wat haar hindert en dan op tafel ermee. Althans, voor zover de organisatiecultuur ruimte biedt aan zo’n openheid. Nu werd de cultuur hier niet bepaald door uitsluitend mannen, allemaal werkend op de optiebeurs en wonend in Amsterdam. Nee, deze groep bestond geheel uit vrouwen, allemaal werkzaam in het onderwijs, en wel onderwijs gerelateerd aan de zorg.
Schellen van de ogen
Ik verwachtte daarom in de groep een zekere terughoudendheid tegen te komen als het gaat om het geven van de eigen mening. Echter, de mate van terughoudendheid verraste me alsnog toen het gesprek kwam op problemen met het lesrooster. Dit was gebaseerd op 60 minuten per les; een opzet die stress en gedoe in de hand werkt. Studenten en docenten komen altijd te laat de les binnen. Niemand heeft een moment voor een sanitaire pauze. Ook een koffiemoment zit er niet in. Dit terwijl overal in het onderwijs 50 lesminuten heel normaal is. “Wie heeft eigenlijk bedacht dat we een lesrooster moeten hebben met telkens 60 minuten?” Stilte na deze interessante vraag. Ook de groepsleider wist niet wie dat bedacht had. Maar dit wist ze wel: “Hoe lang een lesuur moet zijn, dat kunnen we natuurlijk zelf bepalen.” Wederom stilte. Links en rechts vielen er schellen van de ogen. We gaan samen ergens voor zitten, zeggen wat we graag anders willen zien en dan blijkt dat ook anders te kunnen!
Harmonie gaat over hoe je het zegt
Ik was ook verbaasd. Jaren heeft iedereen last gehad van die onhandige 60 minutenregel en niemand heeft de zaak aangekaart. Ik weet dat in de ene omgeving veel meer gehecht wordt aan harmonie dan in de andere. Ook weet ik hoe mensen elkaar soms onbedoeld kunnen tegenwerken door zich niet uit te spreken. Maar dat een cultuur van sociale omzichtigheid ook zo lang de bespreekbaarheid kan hinderen van een contraproductieve en impopulaire regel? Men nam maar aan dat het kennelijk te veel overhoop zou halen als… Ja, dat kan toch niet de bedoeling zijn van harmonie? Niemand die zijn best doet voor een gezamenlijk resultaat, hoeft van zichzelf te eisen, dat zij stil blijft over de dingen die dit resultaat belemmeren. Harmonie –een begrip dat sowieso niet wijst op stilte– is een uitstekende leidraad in hoe je iets zegt. Maar in welke cultuur je ook werkt: Zeg Het. Om precies te zijn: Zeg Het Nu!