Achter en in de verandering staan
Misschien had u nooit gedacht een blog te lezen over stress en burn-outverschijnselen in Afrika. Maar dat is nu toch het geval. Als CiEP coach ben ik van tijd tot tijd bezig met de overbelastingsproblemen, die spelen bij projectadviseurs en -specialisten in, bijvoorbeeld, Burkina Faso. Denk aan hoger opgeleide adviseurs, Burkinezen met verstand van landbouwtechnieken, gezondheidsinfrastructuur of het opwekken van energie. Ze zijn blij met de positie waarin ze verkeren, werkend bij een Internationale NGO en ze waarderen het werk op zich. Het is nu eenmaal fijn om landgenoten een flink stuk vooruit te helpen met je kennis en begeleiding. Maar er is ook een schaduwzijde.
Lange dagen
De adviseurs en de collega’s die hen ondersteunen moeten vaak lange dagen maken om te zorgen dat de resultaten worden behaald. Het afronden van taken wordt namelijk veelvuldig geplaagd door praktische vertragingen. Een verstoorde werk-privé balans en continue frustratie over voortgang, die hebben in Burkina Faso dezelfde effecten op een mens als in Finland of Argentinië. De NGO wilde deze problematiek aanpakken. Mensen sparen én doelen realiseren. Zou dat kunnen door CiEP toe te passen? Inmiddels is deze vraag beantwoord. Niet tot mijn verbazing, maar wel tot mijn grote plezier heeft CiEP een flink verschil kunnen maken. Met Franstalig cursusmateriaal en coaching via Skype werd de mensen aangereikt, welke werkgewoonten en automatismen hen die lange dagen en vertragingen opleverden. En ze kregen te zien hoe dat anders kan.
Ja-dosering
Een grote hindernis in het bereiken van gewenst resultaat bleek cultureel van aard: de geneigdheid om ja te zeggen op elk verzoek. Binnen het levenstempo van hun grootouders, waar hiërarchie en leeftijd nog respect afdwingen, leidt die positieve grondhouding tot het gewenste resultaat. Maar in hun huidige positie zijn deze mensen volledig aangesloten op de wereld van nu. Verzoeken bereiken hen van alle kanten. Vanuit internationale sponsors, vanuit de NGO, van de autoriteiten, dorpsoudsten, projectpartners, leveranciers… Voeg daar aan toe alles wat hen gevraagd wordt door collega’s en de meestal uitgebreide familie- en vriendenkring. Oftewel, de noodzaak van ja-dosering is volop aanwezig. Door CiEP werd hun duidelijk, dat veel ja zeggen leidt tot veel nee-doen. Of tot het maken van lange werkdagen (dus ontbreken in je familieleven) om alsnog te voldoen aan al die verwachtingen.
Alle steun nodig
Wanneer een organisatie afscheid wil nemen van gewoonten die ongewild iedereen hinderen, dan heeft die groep daar wel alle steun bij nodig. Dat betekent dat de directie volledig achter de cultuurverandering moet staan en daarin een voorbeeldfunctie vervult. Ook als dat even niet helemaal uitkomt. Bijvoorbeeld als een lager geplaatste aangeeft andere prioriteiten te hebben, hem of haar prijzen voor dat open antwoord. Of als directie vriendelijk maar beslist diegene steunen, die nieuw gemaakte afspraken over deadlines echt in de praktijk wil brengen. Zelfs als door die striktheid het meer moeite kost een acuut probleem op te lossen. Alleen een directie die zichzelf beschouwt als onderdeel van een nieuw te ontwikkelen cultuur, baant de weg naar andere resultaten. Zo’n directie steunt haar mensen op de ongemakkelijke weg richting nieuwe werkgewoonten, Dat was hier het geval, een directie die volledig achter en vooral in de cultuurverandering staat.