Empathie? Graag, maar niet grenzeloos
Misschien weet u wat een Empathy Belly is, ik had er nog nooit van gehoord: het is een gordel met een kunstbuik en eventueel ook kunstborsten. De bedoeling is dat mannen zo’n set aantrekken om aan den lijve te ervaren, welke lichamelijke beperkingen zwangerschap met zich meebrengt. Bij de autobouwer Ford is het tegenwoordig standaard praktijk dat de ingenieurs –meestal toch mannen– zich in zo’n empathiegordel hijsen. Zo begrijpen zij – door het zelf te voelen – iets van zaken als rugpijn, druk op je blaas en verminderde mobiliteit.
Empathiebewustzijn en -structuur
Ik denk dat de aanwezigheid van een bewust gekozen empathie-structuur goed is in een bedrijf. Want zelf ervaren wat de impact is van oplossingen kan leiden tot waardevolle en nuttige inzichten. In het geval van Ford is een inzicht waardevol, wanneer het uiteindelijk leidt tot de technische verbetering van een automodel of tot meer tevredenheid bij de consument. Dus dat is de meerwaarde van een structuur die empathie bevordert en met name van het besef dat aan deze structuur voorafgaat. Dat besef is zo belangrijk omdat –anders dan wel wordt gedacht– empathie niet iets is wat geheel vanzelf komt. Empathie is een waarde. En zoals met zoveel waarden is de realisatie ervan een kwestie van bewustwording en een keuze maken. Zo’n keuze levert wat op, maar vraagt ook om een investering vooraf.
Vermogenspeil
Daarmee dient de vraag zich aan: hoe vaak kan een mens investeren? Altijd en overal, omdat het iets moois oplevert? Helaas, dat lukt niet. Van tijd tot tijd staat het vermogen op een te laag peil en zit een investering er niet in. Ons vermogen tot inleving in de situatie van de ander is letterlijk beperkt. Diverse psychologische onderzoeken, onder meer bij verpleegkundigen, bevestigen dit aldus Harvard Business Review. Medewerkers die zeer betrokken zijn met collega’s (of cliënten), blijken minder hoog te scoren op betrokkenheid met hun gezinsleden. Minder hoog dan wie? Minder hoog dan medewerkers, die op het werk niet direct bekend staan als de grootste inlevers. Wie op het werk (te) veel geeft, moet als het ware thuis bijkomen. En wie thuis een stevige steunpilaar is, kan op het werk niet óók zo veel dragen. Mensen die zogenaamd softies zijn, mogen dus gerust beschouwd worden als harde werkers. En ja, er bestaat zoiets als compassie-uitputting. In gewoner Hollands: volledig gevoelloos raken.
Grenzen bewaken
De door een medewerker op te brengen empathie moet gebonden zijn aan onder- en bovengrenzen. Managers hebben de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen, dat zowel zijzelf als de medewerker zich bewust zijn van die grenzen. Afhankelijk van de persoon en de functie mag er best gevraagd worden om meer empathie. Maar wie teveel heeft gegeven, heeft tijd nodig om bij te komen van de emotionele belasting, die compassie met zich meebrengt. Zowel managers als medewerkers moeten genoeg kunnen overhouden voor thuis. En het is belangrijk dat zowel managers als medewerkers uit empathie geen ethische grenzen (laten) overschrijden. Denk bijvoorbeeld aan onheuse bejegening, emotionele druk, wegkijken bij het ernstig disfunctioneren van een collega of ander gedrag dat ten koste gaat van veiligheid, respect, gemoedsrust of partnerschap . Empathie moet werken voor de ander én jezelf én het grote geheel.