Vitaliteit en burn-out
Iemand die niet vitaal is, is gevoeliger voor een burn-out dan iemand die dat wel is. Onlinepsycholoog Maartje Hartman legt uit waarom het voor je vitaliteit belangrijk is niet een hele dag achter je bureau te zitten, maar met regelmaat even stil te staan bij jezelf, bij hoe je lichaam voelt.
5 vragen aan psycholoog Maartje Hartman
1. Wat versta jij onder vitaliteit?
‘Onder vitaliteit versta ik levenslust, levenskracht. Om je vitaal te kunnen voelen, moeten je lichamelijke gezondheid én je geestelijke gezondheid in balans zijn. Als je je fysiek sterk voelt, voel je je mentaal ook vaak sterker. En andersom geldt hetzelfde. De uitspraak ‘een gezonde geest is een gezond lichaam’, is bijna vanzelfsprekend. Mensen met veel stress hebben over het algemeen lichamelijke klachten.’
2. Wat heb je daarvoor nodig?
‘Gedachten zitten in je hoofd, gevoelens zitten in je lijf. Ik denk dat wij in een hoofdelijke maatschappij leven, die gericht is op cognitieve ontwikkeling. Zeker ons werk doet veelal een beroep op onze cognitieve vaardigheden. Omdat we daar zo veel energie aan besteden, zijn we minder in contact met ons lijf en dus onze gevoelens. Echter, om gezond te blijven, moet je signalen van je lijf juist wel goed kunnen oppakken.’
3. Hoe kun je dat doen?
‘Op kantoor kun je een drie minuten ademhalingsoefening toepassen. Ook zou je regelmatig even op kunnen staan om een ontspanningsoefening te doen waarbij je spieren eerst bewust aanspant, om ze daarna te ontspannen. Dit doe je niet om te relaxen, maar om te voelen hoe het gaat. Als je dat namelijk vaak doet, aan- en ontspannen, word je je veel bewuster van hoe jouw lichaam in ontspannen staat aanvoelt. Als je lijf stresssignalen afgeeft door middel van kleine spieraanspanningen, kun je daar direct op reageren.’
4. Welke rol is hier weggelegd voor een leidinggevende?
‘Een manager of leidinggevende kan een werkklimaat creëren en stimuleren waarin hiervoor aandacht is. Een sfeer met als uitgangspunt dat als mensen vitaal zijn en ruimte krijgen om met zichzelf contact te maken, dit de productiviteit ten goede komt. Als je als manager de visie kunt hebben: vitaliteit boven productiviteit, heb je uiteindelijk een productiever team.’
5. Wat is nu de link naar burn-out?
‘Als je heel de tijd ingespannen naar je scherm kijkt, raakt je lichaam vanzelf gespannen. Even opstaan en bewegen is goed voor je conditie, goed voor je ontspanning en goed voor je energie. Als je te veel zit, voel je je lijf niet, schakel je je af voor de signalen die het je probeert te geven. Je bouwt nog meer spanning op, boven op het werk wat al maakt dat je aan je stoel gekluisterd blijft. En al die spanning samen kan, als er niet voldoende ontspanning tegenover staat, leiden tot allerlei klachten met op de lange duur zelfs een burn-out.’