Stress doodnormaal op het werk?

42% van de medewerkers en 32% van de leidinggevenden vinden werkstress vanzelfsprekend, zo blijkt uit onderzoek van het ministerie van Sociale Zaken. Bijna de helft van die groep durft stress niet bespreekbaar te maken, of denkt dat het toch niet serieus genomen wordt. Mensen hebben dus allerlei gedachten, aannames, overtuigingen maar ook angstgevoelens over de situatie waar zij zich in bevinden. Het zijn gedachten en gevoelens die hen in elk geval geen energie geven. Kennelijk lukt het ook niet om effectief bespreekbaar te maken wat er aan de hand is en wat de impact daarvan is.

Verantwoordelijk handelen

Een automatische werkgewoonte die we tijdens onze CiEP-begeleidingen vaak tegen komen, is dat mensen gevoel van ongemak in hun werk ervaren en dan vinden dat een ander er iets aan moet doen, zodat de situatie voor hen beter wordt. Dat is ook niet zo vreemd, want bijna ieder mens heeft van jongs af aan ervaren dat als er ongemak was, een ander (de ouder, of een oudere broer of zus, of een leerkracht) daar dan iets aan deed. Onbewust denkt men dan dat dat nog steeds zo gaat. Feitelijk is dit een werkgewoonte (= manier van denken en doen) die verantwoordelijk handelen in de weg staat. En dat verantwoordelijk handelen is nu juist waar op alle niveaus zo’n grote behoefte aan is. Dat kan echter alleen tot stand komen als we zowel onszelf als de ander serieus nemen. Dan moeten we ons bewust worden van de automatische patronen die er zijn, waarbij een medewerker misschien vanuit angst niet zegt wat er is en waarbij dat de leidinggevende misschien wel goed uit komt. 

Context van werken

Veronderstel dat medewerkers zichzelf serieus nemen en duidelijker aangeven wat kan, wat niet kan, wat ze doen en wat ze niet doen, wat betekent dat dan voor de dagelijkse gang van zaken en de productiviteit? Veronderstel dat leidinggevenden stoppen met werkstress als iets vanzelfsprekends te beschouwen, waar gaan ze dan voor zorgen en wat is de impact daarvan op de samenwerking, de productiviteit en hun persoonlijk resultaat? Veronderstel dat het structureel voorkomen van werkdruk een van de doelstellingen is in de organisatie, wat zijn dan de minimale randvoorwaarden voor de dagelijkse zelfsturing van elke medewerker en leidinggevende in de organisatie? En waarom vinden we dát eigenlijk niet vanzelfsprekend? Veronderstel dat elke medewerker en leidinggevende werkt op basis van bewust gekozen en eenduidige, gedeelde werkprincipes, wat zal daar de opbrengst van zijn? Partnerschap, kwaliteit, resultaat, gemak, transparantie, duidelijkheid, werkplezier??? Het gaat om de context waarin we functioneren. In een context waarin werkdruk als vanzelfsprekend wordt gezien, zal het gedrag en de beleving daar naar zijn. Dan is dat zo. Echter, stel de vraag: is het waar? Nee. Het is een perceptie. Als we werken in een context waarin we werkdruk structureel willen voorkomen, dan is dát waar we continu de randvoorwaarden voor moeten scheppen. Ook als het moeilijk of lastig is of onze kwetsbare kant zichtbaar maakt. Dán ontstaat er ruimte voor een omslag!