Werken kun je leren

Op de basisschool leren we lezen en schrijven, welke grondsoorten er zijn, wie Willem van Oranje was, de beginselen van biologie. Tijdens een studie verdiepen we ons in de materie behorend bij een beroepsrichting, of doen we eerste stappen in de wetenschap. Bij onze eerste baan, brengen we al het geleerde in de praktijk. Maar dán, dáár op de werkvloer, begint het nogal eens te schuren. Want wat we niet geleerd hebben, is hoe te werken, hoe met werkdruk om te gaan. Niet voor niets krijgt een steeds jongere groep mensen te maken met burn-out.

Hoge werkdruk is van overal, van alle branches. Het lijkt bij deze tijd te horen: we communiceren veel en doen dat mondeling, via mail en social media. We leggen onszelf torenhoge verwachtingen op om bij te blijven, om een ideale werknemer, collega, vader of moeder, partner en ga zo maar door te zijn en aan alle verzoeken te voldoen die bij al deze rollen horen. Alles is mogelijk en dus moet alles ook kunnen.

Je zou er moe van worden en dat is ook wat er gebeurt. Zelfs, of juist, in het onderwijs, waar kinderen en studenten de basis leggen voor hun werkzame leven, wordt in de curricula nauwelijks aandacht besteed aan hoe je werkt. En het is net als met een auto: je kunt alle afzonderlijke onderdelen wel hebben en begrijpen hoe de mechaniek en elektronica werken, dat wil nog niet zeggen dat je met dat bundeltje onderdelen en kennis van A naar B kunt komen.  

Niet alleen leerlingen en studenten, of degenen die net in een eerste baan zijn begonnen, hebben last van werkdruk. Ook leerkrachten en docenten zélf kampen ermee. Aan de landelijke onderwijsstaking van 15 maart (2019) doen alle onderwijssectoren mee, het primair onderwijs en universiteiten het meest actief. Niet alleen de kwaliteit van het onderwijs, maar ook de gezondheid van docenten loopt gevaar vanwege hoge werkdruk. De maat is écht vol. Waar gaat het mis?  

Steeds maar ja 

In ons werk zoeken we onze eigen weg, kijken werkgewoontes af van collega’s, ontwikkelen onze eigen ritmes en automatismen. We laten onze goodwill zien, zeggen steeds ja als ons iets wordt gevraagd, zoeken gaatjes in de agenda om een nieuwe taak in te plannen. Soms stapelen we niet zelf de werkzaamheden op, maar zijn het de omstandigheden. Leerkrachten en mensen in de zorg krijgen bijvoorbeeld steeds meer administratieve taken boven op hun eigenlijke werk. Maar ze willen hun leerlingen en patiënten niet in de kou laten staan en blijven ook voor hen beschikbaar. Aan die taakverzwaring kun je zelf weinig veranderen.

Harde en zachte factoren 

Er zijn binnen organisaties meer oorzaken aan te wijzen voor werkdruk en -stress. Dit kunnen ‘harde’ factoren zijn, zoals hoge taakeisen, een hoog werktempo, een gebrek aan kennis en vaardigheden, gebrek aan eenduidigheid, een te grote verschuiving van werkzaamheden na reorganisatie. Ook ‘zachtere’ factoren, zoals onduidelijke communicatie, een gebrek aan basisveiligheid, respect of waardering, kunnen een rol spelen.  

Werkdruk > werkstress > …. 

Dat leidt tot heel veel werk in relatief korte tijd. Te hoge werkdruk kan op korte termijn leiden tot stresssymptomen zoals vermoeidheid, slecht slapen, rusteloosheid, lusteloosheid en prikkelbaarheid. Klachten kunnen zowel lichamelijk (hoofdpijn), emotioneel (snel geïrriteerd) als mentaal (concentratieproblemen) zijn. Stress komt op steeds jongere leeftijd voor: bijna 50% van het langdurig verzuim onder 25-34-jarigen is stressgerelateerd. Werkstress kan, behalve door werkdruk, ook het gevolg zijn van andere psychisch belastende factoren, zoals een tekort aan zelfvertrouwen of persoonlijke effectiviteit. Chronische werkstress kan leiden tot een burn-out. 

Werkdruk in het onderwijs 

Leerkrachten ervaren over het algemeen relatief veel werkdruk. Voor het primair en voortgezet onderwijs hebben we een programma ontwikkeld dat speciaal geschikt is om in te zetten op studiedagen. CiEP@School reikt een nieuwe manier van werken aan, die zorgt voor vlakkere pieken, tijdige voorbereiding, heldere werkafspraken en soepele samenwerking. Minder werkdruk en meer plezier, energie en voldoening! Wil je meer weten over het programma of een afspraak maken met een van onze CiEP-coaches? Bel ons kantoor (071-301 28 41) of vul dit contactformulier in.