Andere kijk, beter leven
Door: Gery Groen, oprichter Impulsus/CiEP
Stress heeft alles te maken met de wil om zo gauw mogelijk een einde te maken aan een ongewenste situatie. In de oertijd kon dat een confrontatie zijn met een hongerige hyena. Vandaag de dag is dat de bekende stapel van deadlines. Doe mij maar zo’n hyena, wordt er nu weleens gedacht.
Speelt die gedachte, dan is het niet hoog tijd om je te oriënteren op een safari. Het is tijd om je oriënteren op je werk. Om te beginnen het gegeven dat werk een wegwerpartikel is. Familie, vrienden en gezondheid zijn dat niet. Ik pleit er niet voor om werk onbelangrijk te vinden. Maar het belang van je baan moet wel in perspectief gezet worden. Bedenk dat je altijd ook ergens anders kunt gaan werken.
Vernauwing en vervorming
Uiteraard kunnen de meesten van ons niet overmorgen probleemloos ergens anders aan de slag. En dat is ook helemaal de bedoeling niet. Het gaat er primair om dat je perspectief ervaart. Wie voelt dat hij niet weg kan, gaat misschien wel nog meer energie besteden aan zijn werk. Maar of hij of zij ook beter functioneert, dat is niet zo zeker. Stress vernauwt je perspectief. Wat je zelf nog beschouwt als gefocust zijn, kan door de collega’s gezien worden als afzonderen, zielig doen of verzuren. Stress vervormt ook het perspectief. Bijvoorbeeld de kijk op collega Jan, die het allemaal maar zo soepel voor elkaar krijgt. Jan laat zich maar helpen door anderen. En wat doet hijzelf? Ja, hij is dankbaar, vrolijk en maakt grappen. Maar wat is de toegevoegde waarde van Jan? Wie daaraan twijfelt, moet Jan eens vragen of hij wil helpen.
Perfectie is niet het beste
Voor iemand met een stressperspectief kan dat een moeilijke vraag zijn. Maar voor Jan niet. Die weet niet eens dat om hulp vragen moeilijk is. De kans is zeer groot dat hij ook goed is in hulp geven. Echter, dat wordt door mensen met een stressperspectief niet zo makkelijk aangenomen. Ja, Jan kan wel helpen. Maar als het perfect moet zijn, dan is er maar één die het kan … En uiteraard moet het perfect zijn. Die vanzelfsprekendheid van perfectie wil ik bestrijden. Perfectie vraagt om het investeren van extra energie. Voor die extra energie zal navenant betaald moeten worden door de klanten van de organisatie. Net zoals de rekening in een 3-sterrenrestaurant hoger moet zijn dan die van Bistro Koos & Toos. Wordt er niet extra betaald voor perfectie? Dan is de organisatie bezig met energieverspilling. Wie geheel individueel besluit tot perfectie loopt een redelijke kans zijn organisatie juist tekort te doen.
Vitaliteit
Regelmatig komen we organisaties tegen waar bovengemiddeld gepresteerd wordt. Dat komt onder andere door het perspectief dat veel medewerkers hebben op hun werk en henzelf. Ze durven weg te gaan bij de baas, dus ze kiezen echt om te blijven. Ze willen persoonlijk meer bereiken, daarom helpen ze collega’s bij een piek in het werk. Ze zijn serieus met hun werk bezig, dus tijd voor een grap moet er zeker zijn. Ze kijken regelmatig hoe het beter kan, maar laten perfectie over aan de goden. Zet deze groep in de tijdmachine en teleporteer ze naar de savanne van 100.00 jaar geleden? Voer voor de hyena’s? Nee, die blijven liever op afstand: want binnen deze groep zijn de prooien te energiek en te vitaal. Net als deadlines hebben hyena’s een voorkeur voor de eenzame ploeteraar.